In 2017 zijn er bij de regionale toetsingscommissies 6585 toepassingen van euthanasie gemeld. Dat is ruim 4% van het aantal overledenen in dat jaar en ruim 8% meer dan in 2016. In de eerste negen maanden van 2018 zijn 4600 toepassingen van euthanasie gemeld. Hoewel euthanasie elk jaar meer voorkomt, is er momenteel sprake van een opvallende daling vergeleken met dezelfde periode in 2017.
In 2017 zijn 1917 zelfdodingen geregistreerd. Dat is ruim 1% meer dan in het jaar daarvoor. Onder jongeren (in de leeftijdsgroep van 10 – 30 jaar) steeg het aantal zelfdodingen opmerkelijk sterk: van 223 naar 276. In deze leeftijdsgroep is zelfdoding veruit de belangrijkste doodsoorzaak. Kijken we naar de kinderen (tussen 10 en 19 jaar), dan zien we een stijging van het aantal zelfdodingen van 48 naar 81: 50 meisjes en 31 jongens.
Hoewel erop wordt aangedrongen, is de achtergrond van de forse stijging van het aantal zelfmoorden bij jongeren nog niet onderzocht. Vaak worden de lange wachttijden in de GGZ als oorzaak genoemd, soms ook een ontoereikende kwaliteit van zorg, en vrijwel altijd de hoge drempel voor een crisisopname. Maar ook het overvolle, gestresste leven dat jongeren zouden leiden en de hoge eisen die aan hen gesteld worden in onze op prestatie gerichte maatschappij, zouden meespelen. Het is goed denkbaar dat zulke factoren van belang zijn, maar nieuw zijn ze niet en versterkt zijn ze in de afgelopen jaren nauwelijks. De stijging van het aantal zelfmoorden in 2017 bij jongeren is uit een heel andere bron te verklaren: copycat, kopieergedrag. Je met iemand identificeren die zichzelf om het leven heeft gebracht, blijkt, als je er toch al aan denkt een einde te maken aan je leven, een belangrijke stimulans te zijn dat ook daadwerkelijk te gaan proberen. Ook het romantiseren in de pers van persoonlijk leed of onvermogen dat tot zelfmoord heeft geleid, werkt in die richting. Er is reden om aan te nemen dat dit soort effecten de afgelopen tijd naar verhouding vaak aan de orde is geweest. Zelfmoord wordt in de pers niet meer omfloerst gebracht en is een ‘hot item’ geworden dat vaak de aandacht vraagt.
Daarbij komen nog andere invloeden, zoals de Netflixserie 13 Reasons Why. De serie draait om de zelfmoord van de 17 jarige Hannah Baker. Ze laat cassettebandjes achter, waarin ze mensen vertelt hoe zij hebben bijgedragen aan haar dood. De zelfmoord van het meisje (met een mes) wordt zeer expliciet in beeld gebracht en wordt voorgesteld als de enige mogelijke uitweg uit haar situatie. Vooral voor jongeren die zelf aan zelfmoord denken en zich herkennen in de hoofdpersoon, zal het bekijken van de serie een risico zijn.
